Sửa đổi cuối: InternetArchiveBot (thảo luận · đóng góp) vào 2 giây trước. (làm mới)Benjamin Lee Whorf (/wɔːrf/; 24 tháng 4 năm 1897 - 26 tháng 7 năm 1941) là một nhà ngôn ngữ học và kỹ sư phòng cháy người Mỹ.[1] Whorf được biết đến rộng rãi là nhân vật ủng hộ quan niệm cho rằng cấu trúc của ngôn ngữ có thể tác động đến nhận thức của con người về thế giới xung quanh. Ý tưởng này thường được gọi là "giả thuyết Sapir–Whorf", đặt theo tên ông và học giả cố vấn Edward Sapir, song bản thân Whorf gọi nó là định luật tương đối ngôn ngữ, bởi vì ông thấy nó có nhiều hệ quả ngầm định tương tự như thuyết tương đối của Einstein trong vật lý.[2] Tuy nhiên, ngọn nguồn của ý tưởng này xuất phát từ trường phái triết học hậu-Hegel hồi thế kỷ 19, đặc biệt là những suy tưởng của triết gia Wilhelm von Humboldt;[3] và từ phương pháp Völkerpsychologie của Wilhelm Wundt.[4]Whorf gắn bó với ngành kỹ thuật hóa học suốt cả cuộc đời, nhưng từ lúc còn trẻ, ông đã bộc lộ niềm đam mê ngôn ngữ học. Ban đầu, ông bị thu hút bởi việc nghiên cứu tiếng Do Thái trong Kinh thánh, song mau chóng từ bỏ sở thích này để tự mình tìm tòi về các ngôn ngữ bản địa của Trung Bộ châu Mỹ. Các học giả chuyên ngành đã cực kỳ ấn tượng trước công trình của ông và vào năm 1930, Whorf nhận được tài trợ để thực hiện một chuyến du khảo tới Mexico nhằm nghiên cứu tiếng Nahuatl. Khi trở về nước, ông đã trình bày một loạt các bài báo học thuật rất có ảnh hưởng về thứ tiếng này tại các hội nghị ngôn ngữ học.Whorf bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về ngôn ngữ học dưới sự chỉ bảo của Edward Sapir tại Đại học Yale, đồng thời vẫn duy trì công việc hằng ngày của mình tại Công ty Bảo hiểm Hỏa hoạn Hartford. Trong thời gian đó, ông tiếp tục hoàn thiện các mô tả về tiếng Hopi (bao gồm tuyên bố phi thường rằng người Hopi không hẳn có quan niệm về thời gian), nghiên cứu tiến trình lịch sử của ngữ hệ Ute-Aztec, và xuất bản nhiều bài báo nổi bật đăng trên các tạp chí chuyên ngành. Ông được chọn làm giảng viên thay thế cho Sapir trong thời gian vị học giả đây dưỡng bệnh vào năm 1938. Whorf đã tổ chức bài giảng seminar mang tên "Các vấn đề về ngôn ngữ học Anh-điêng ở Mỹ". Ngoài công trình nổi tiếng về thuyết tương đối ngôn ngữ, ông còn thảo các bản tóm tắt ngữ pháp của tiếng Hopi và các nghiên cứu về phương ngữ tiếng Nahuatl, cũng như đề xuất phương án giải mã chữ tượng hình Maya và xuất bản nỗ lực đầu tiên hướng tới việc phục nguyên sơ ngữ Ute-Aztec.